COVİD-19 VE YÜKSEK AKIŞLI OKSİJEN TERAPİSİ
COVİD-19 VE YÜKSEK AKIŞLI OKSİJEN TERAPİSİ
COVID-19 hastalığı, en sık görülen ciddi hastalık olarak viral pnömoni ile birlikte ciddi bir pandemi oluşturmaktadır. Şiddetli akut solunum sendromu virüsü (SARS-CoV) dahil olmak üzere birkaç yarasa ile aynı alt cinste bulunan bir betakoronavirüs olan SARS-CoV-2’den kaynaklanır. Hastalık, derin hipoksemik solunum yetmezliğine kadar bir dizi semptomla kendini gösterir.
Covid 19 nedir?
COVID-19, 2019’da ortaya çıkan ve Mart ayına kadar Pandemi statüsüne ulaşan viral bir pnömonidir.
COVID-19 hastalığı, en sık görülen ciddi hastalık olarak viral pnömoni ile birlikte ciddi bir pandemi oluşturmaktadır. Şiddetli akut solunum sendromu virüsü (SARS-CoV) dahil olmak üzere birkaç yarasa ile aynı alt cinste bulunan bir betakoronavirüs olan SARS-CoV-2’den kaynaklanır. Hastalık, derin hipoksemik solunum yetmezliğine kadar bir dizi semptomla kendini gösterir.
SARS-CoV-2 virüsü, SARS-CoV ile %79.6 dizi özdeşliğini paylaşır ve aynı reseptör olan, enzim II (ACE2)’ye dönüşen anjiyotensini kullanarak hücreye ulaşır.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre COVID-19 solunum damlacıkları ve enfektör- enfekte olan arasında korunmasız temas olduğunda fomitler yoluyla bulaşır.
Hava yoluyla yayılım bildirilmemiştir ve mevcut duruma dayalı olarak bulaşmanın önemli bir itici gücü olduğuna inanılmıyor. Bazı hastalarda fekal dökülme gösterilmiştir ve sınırlı sayıda raporda canlı virüs tespit edilmiştir ancak fekal-oral yol Covid-19 bulaştırıcılığı için bir etken gibi görünmemektedir.
Hastalığın Bulaşması
- Damlacık iletimi
- Bugüne kadar havayoluyla yayılma bildirilmemiştir
- Fekal-oral yayılım mümkün fakat etken gibi görünmemektedir
Belirtiler ve Bulgular
Çok Yaygın Daha Az Yaygın
-Ateş (%87) -Balgam Üretimi (%33)
-Öksürük -Nefes Darlığı (%18)
-Bitkinlik -Boğaz Ağrısı (%13)
-Miyalji (%14)
-Titreme (%11)
-Mide bulantısı ya da kusma (%5)
-Burun tıkanıklığı (%4)
-İshal (%3)
Hastalık Şiddeti & Yaygınlık
-Bulaşmadan 5-6 gün sonra semptomlar görülmeye başlar
-Vakaların %80 ‘i hafif ila orta şiddette
-% 13.8 vaka ağır
– %6.1 ‘i kritik
Yoğun Bakımlardaki İlk Ölüm Oranları
-81%4
-97 %5
Şu andaki Ölüm Oranları (Armstrong et.al. meta-analysis6)
– 10.000’den fazla hastayı kapsayan 24 gözlemsel çalışma
-Yoğun bakımlarda ölüm trendi %50 den %42’ye düştü
Ölüm Oranları Neden Düştü?
-Daha iyi tedavi, hastalık hakkında daha fazla bilgi ve kaynak edinimi
-Trend dünya çapında geçerli
-Ancak viral pnömonilerle karşılaştırıldığında yoğun bakım ölüm oranları Covid-19 için yüksektir
Yüksek Hızda Nazal Insuflasyon Terapi
HVNI Çalışma Mekanizması
Yüksek Hızlı Nazal İnsüflasyon (HVNI), Yüksek Akışlı Nazal Kanül (HFNC) aynı karakteristik özelliklere sahiptir her ikisi de açık bir nazal arayüz yoluyla ısıtılmış nemlendirilmiş gaz iletir. Bunda ikisi de
suprafizyolojik akışlarda oksijen açısından zengin gaz iletebilir ve bu da hipoksik solunum yetmezliği tedavisinde hassas bir FiO2 iletimine imkan tanır.
HVNI, HFNC’den spontan solunum yapan hastalar için sağladığı ventilasyon desteği açısından farklılaşır.
FDA, Precision Flow Hi-VNI sistemine yeni bir ürün kodu verdi ve bu kodun açıklaması spontan solunum yapan hastalar için ventilasyon desteğidir.
HFNC ve HVNI arasındaki temel mekanik fark, burun içine verilen gazın akış hızıdır. Yüksek hızlı yüksek akış, ekstra torasik ölü boşluk ve nefes arasında ve ventilasyonun ekspiratuar fazı sırasında ekspirasyon sonrası oluşan CO2’nin atılmasını kolaylaştırır.
HVNI, açık arayüzlü, yüksek akışlı bir oksijen iletim sistemidir.
Yüksek hızda gaz , ölü boşluğun hızlı bir şekilde boşaltılmasını kolaylaştıran karmaşık girdaplar oluşturur, bu özellik çok hızlı solunum yapan hastalar için önemlidir.
HVNI ‘ın diğer etki mekanizmaları, sıcak ve nemlendirilmiş gazın havayollarına pulmoner uyumu ve mukosiliyer fonksiyonun korunmasını iyileştirmek için iletmesini içerir. Yeterince ısıtılmış ve nemlendirilmiş gazın sağlanması, metabolik iş yükünü azaltır. Yüksek Akış tedavileri (HFNC ve HVNI), yeterli akışta hastalara oksijenasyon desteği ve güvenilir yüksek FiO2 iletimini sağlar.
Her ikisinin de acil servise başvuran erişkin hastalarda hipoksik solunum sistemini etkili bir şekilde yönettiği görülmektedir. Ölü boşluğun yıkanması HVNI ara yüzlerinin yüksek hızlı gaz akışı iletim mekaniği sayesinde çok kolaylaşmaktadır. Bu durum da, daha düşük hacimsel akış hızlarında terapötik tedaviye imkan sağlamaktadır.
Genel olarak Yüksek Akış tedavisi, akut solunum yetmezliğini yönetmek için geniş kapasite göstermiştir. İçinde HFNC’nin olduğu bir meta-analiz göstermiştir ki geleneksel oksijen tedavisi ile karşılaştırıldığında endotrakeal entübasyonda üstün sonuçlar sağladığı gösterilmiştir.
HVNI, COVID-19 viral pnömoni ile ilişkili akut solunum yetmezliğinin tedavisinde potansiyel bir terapötik yardımcıdır. Hastalara ventilasyon ve oksijenasyon desteği sağlayan herhangi bir solunum tedavisi uygulamasının risk-yarar oranı, kaynak yönetimi konularını katarak göz önünde tutulmalıdır. Klinik etkinlik ve başarı olasılığı, kullanım kolaylığı, ara yüzün basitliği ve bilinen veya şüphelenilen riskler (yanlışlıkla bulaşma dahil) klinik karar alırken düşünülmelidir.
Sonuç olarak, hastadan sorumlu klinisyen, hasta yönetimini içeren tedavinin başarılı yönetimi, klinik kaynakların ihtiyatlı kullanımı ve riskin azaltılması , hasta, personel ve çevre gibi içeren detayların iyileştilmesini maksime etmekten sorumludur.
Kısaca;
COVID-19 solunum yetmezliği ve (ARDS) pnömoniden ilerlemiş akut Solunum Sıkıntısı Sendromu ile ortaya çıkabilir.
Bu ifadeye, akut solunum yetmezliği, tipik olarak Tip I (hipoksik) dahildir. Bu distressi, hastaya spontan soluma sağlayan ve kullanımını uluslararası kılavuzlarla uyumlu olarak gerçekleştirilen HVNI nemlendirilmiş ve ısıtılmış oksijen sağlayarak ortadan kaldırabilir.
HVNI, diğer non-invazivlere ventilasyon solunum desteklerine kıyasla spesifik klinik ve çevresel avantajlarla ilişkilidir.
HVNI’nin yetişkinlerde tüm solunum yetmezlik nedenlerini tedavi etmek için etkili bir araç olduğu gösterilmiştir.